(فـلاحیه) در کشور ایران
استان خوزستان شهرستان شادگان بخش مرکزی
نام(های) دیگر دورق- سورک- دورک
جمعیت مردم شادگان 176000 (سال ۱۳۹۱)
جغرافیای طبیعی مساحت ۳۶۰۰ کیلومتر مربع ارتفاع از سطح دریا ۶ تا ۱۰ متر
شادگان روی نقشه ایران
۳۰.۶۴۹۷° شمالی ۴۸.۶۶۴۷° شرقی مختصات: ۳۰.۶۴۹۷° شمالی ۴۸.۶۶۴۷° شرقی
شادِگان نام شهری است در استان خوزستان ایران
{1} شادگان در فاصله ۹۷ کیلومتری اهواز و ۹۷۱ کیلومتری تهران واقع شده و آب و هوای آن گرم و بیابانی است.
{2}در شادگان و پیرامون آن نخلستان‌های گسترده‌ای وجود دارد.
{3}این شهر در زمینه شعر عربی در خوزستان مشهور است.
{4} 98درصد مردم شهرستان شادگان عرب و از تیره و طوایف بنی کعب، بنی تمیم، بنی مالک، باوی، مطور هستند.
{5}شهرستان شادگان دارای بیش از ۵۷هزار هکتار اراضی قابل کشت است، ولی تنها نیمی از این اراضی کشت می‌شود،
همچنین بیش از ۱۲هزار هکتار نخیلات با دو میلیون اصله در این شهرستان وجود دارد که سالانه حدود ۵۰هزار تن خرما برداشت می‌شود،که بیش از ۳۵هزار تن آن به خارج کشور صادر می‌شود، ضمن اینکه سالانه ۲۸هزار تن گندم تولید می‌شود
محتویات
۱ وجه تسمیه
۲ فرهنگ
۳ تاریخچه
۴ مراکز علمی و فرهنگی
۴.۱ کشاورزی و دام داری
۴.۲ وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شهرستان
۴.۳ آثار باستانی و مشاهیر
۴.۴ اماکن زیارتی و تفریحی و گردشگری شهر ستان شادگان
۴.۵ ستارهای وابسته
۴.۶ منابع
۴.۷ پیوند به بیرون
وجه تسمیه
قدیمی‌ترین بنام «الدورق» به زمان ابن سکیت الدورقی بر می‌گردد. بعد بنا به نوشتة حاج علوان شویکی پس از مشاهدة ناحیة مزبور توسط یاران و افراد شیخ سلمان آنها ضمن پیشنهاد آن محل به شیخ سلمان به عنوان مکانی صعب‌الوصول جهت استقرار بنی‌کعب، خطاب به شیخ چنین می‌گویند: «هذا هو الفلاح» یعنی این مایة نجات است. از این رو در آن ناحیه مسکن گزیدند و آن را «فلاحیه» نامیدند. شیخ سلمان به همة طوایف و عشایر بنی‌کعب و قبیله بنی تمیم چه آنهایی که در اروندرود بودند و چه آنهایی که بر رود کارون ساکن بودند دستور داد تا اطراف فلاحیه قلعه‌ای بنا کنند. قلعه فلاحیه در سال کسروی در کتاب خود هیچگونه اشاره‌ای به وجه تسمیه روستای سلمانه و شهر فلاحیه نمی‌کند. به اعتقاد کسروی، فلاحیه دهی از ناحیه دورق بود که شیخ سلمان بر آبادی آن افزوده و آنجا را شهر ساخته... و به نام آن همه نواحی فلاحیه خوانده شد.[۷]
او برای این سخن خویش به صورت پی‌نوشت توضیحی را ارائه داده که بنا به نظر بعضی از نویسندگان، نه تنها نارسا و نامفهوم است بلکه موضوع را پیچیده‌تر و مبهم‌تر نموده. وی سال آبادی فلاحیه به دست شیخ سلمان را سال ۱۲۶۲. ق ذکر کرده‌است. مستندش در این خصوص عبارت «فی الفلاحیه خنزیر سکن» است که براساس مادة تاریخ به سال ۱۲۶۲. ق رسیده. سپس برای رسیدن به عدد ۱۲۶۲ توضیحی ارائه داده که این توضیح، بر اساس نظر عبدالنبی قیم در کتاب پانصد سال تاریخ خوزستان نادرست است،[۸] قیم در کتاب خود نوشته‌است: اما اشتباه بزرگ کسروی این است که ظاهراً فراموش کرده شیخ سلمان از سال ۱۱۵۰ تا ۱۱۸۲. ق حاکم بنی‌کعب بوده و هشتاد سال پیش از آن تاریخ یعنی هشتاد سال پیش از ۱۲۶۲. ق فوت کرده.[۹] کسروی در ادامه سخن خود بنای شهر فلاحیه توسط شیخ سلمان را قبول ندارد و معتقد است که فلاحیه قبلاً روستایی بوده و شیخ سلمان آن را آباد نموده و تبدیل به شهر گردانیده‌است. او برای این سخن خویش این استدلال را مطرح می‌سازد که اگر «شیخ سلمان آنجا را بنیاد می‌گذاشت چرا بایستی فلاحیه بنامد و سلیمانیه ننامند.»[۱۰] از نظر قیم این سخن، سخنی نااستوار است و به عنوان یک حکم کلی همه جا و در هر دوره‌ای قابل اعمال نیست. اما با وجود این ظاهراً کسروی فراموش کرده که پیش از این روستایی به نام «سلمانه» نامگذاری شده و دیگر نمی‌توان دو ناحیه و یا دو شهر را به یک نام نامید. به هر حال استقرار بنی‌کعب در فلاحیه و ایجاد استحکامات در آن شهر، به علاوه موقعیت جغرافیایی آن یعنی قرار گرفتن در میان نیزارها و در میان آب، به همراه زمین‌های حاصل‌خیز اطراف آن، شکوفایی و رونق کشاورزی و افزایش قدرت دفاعی بنی‌کعب را به دنبال داشت و در نهایت موجبات تقویت حکومت کعبیان و افزایش اقتدار آنها شد.[۹]
فرهنگ
یکی از عمده‌ترین آیین‌های مردم شادگان در ایام ماه رمضان این است که هر خانواده‌ای خود را ملزم به میزبانی از روزه‌داران در ایام مختلف این ماه می‌داند. از اصلی‌ترین سرگرمی‌های مردم در شب‌های رمضان اجرای بازی محلی محبس (انگشتر) است. به این ترتیب که دو گروه در مقابل همدیگر قرار گرفته و سر گروه انگشتری را در میان دستان اعضای گروه خود پنهان کرده و نماینده گروه مقابل باید آن را پیدا کند و تشخیص دهد که در دستان چه کسی است. این بازی یک از تفریح‌های پرطرفدار اغلب مردم شادگان در شب‌های رمضان محسوب می‌شود. همچنین عید فطر از اهمیت ویژه‌ای در میان مردم شادگان برخوردار است و به آیینی خاص در میان آنها تبدیل شده به نحوی که از اواسط ماه مبارک رمضان خانواده با خانه‌تکانی، خرید عید و نوسازی منزل خود را برای استقبال از آن آماده می‌کنند. ۲ شب قبل از عید فطر را در شادگان ام‌الحس می‌نامند که در آن مردم شب را تا صبح بیدار بوده و پس از جنب وجوش چند روزه با آمادگی کامل در انتظار نماز عید فطر به سر می‌برند.[۱۱]
مراکز علمی و فرهنگی
شادگان دارای دو دانشگاه به نام‌های دانشگاه آزاد اسلامی شادگان و دانشگاه پیام نور می‌باشد.
کشاورزی و دام داری
آب و هوای گرم و مرطوب شهرستان شادگان سبب رواج محصولات گرمسیری در این ناحیه شده‌است. گندم، خرما و برنج از عمده‌ترین محصولات کشاورزی منطقه به شمار می‌روند. دامداری نیز در این شهرستان رواج داشته و انواع فراورده‌های لبنی و تولیدات دامی مانند لبنیات، پشم و پوست از محصولات دامی این شهرستان می‌باشد.
وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شهرستان
حیات اقتصادی مردم شادگان بر کشاورزی استوار است. از محصولات زراعی منطقه گندم، جو، شلتوک و صیفی‌جات اهمیت بیشتری دارند. علاوه بر این محصولات بهره‌برداری از نخیلات (درختان خرما) یکی از فعالیتهای مهم مردم شادگان می‌باشد وجود دو رودخانه کارون و جراحی و بیش از ۵۷۰۰۰ هکتار اراضی قابل کشت، شادگان را از جمله مناطق مهم اقتصادی محسوب می‌کند در گذشته اهالی این شهرستان با استفاده از مواد اولیه موجود صنایع دستی شامل صندلی، تخت، فرشهای حصیری و عبای نازک و ضخیم می‌ساختند.
مرقد مرحوم شاعر ملاء فاضل السکرانی
آثار باستانی و مشاهیر
۱-منطقه قطرانی: منطقه تاریخی قطرانی که اکنون سرزمین عاری از سکنه‌است در گذشت دور تا قبل از اسلام این پایتخت محل گذر و حکمرانی سلاطین و وزیران قدرتمند شمرده می‌شود که البته این نقطه را به نام پادشاه آن وقت ملک روز به نامگذاری کردند که قدمت آن قبل از اسلام بوده و اکنون موقعیت جغرافیا یی این اثر مهم و تاریخی در اطراف روستای قطرانی از توابع دهستان بوزی واقع می‌باشد و در سال ۱۳۸۸ عملیات ثبت آن در آثار ملی به عنوان یکی از آثار تاریخی مهم این شهرستان توسط اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خوزستان در دست اقدام می‌باشد
۲-روستای مدینه: یکی از روستاهای اطراف شهر ستان شادگان و از توابع دهستان بوزی می‌باشد. می‌گویند حکومت بنی خالد در حدود ۶۰۰ سال پیش در آنجا حکمرانی می‌کردند و در آنجا قلعه محکمی ساخته بودند که هنوز آثار آن پای هزاران گردشگر را به خود کشانده‌است.
۳-ابن سکیت الدورقی:[۲۰] ابویوسف یعقوب ابن سکیت او از پیشوایان بلاغت و فصاحت بود و در دورق یا همان شادگان امروزی بدنیا آمد وسپس به همراه پدرش به بغداد مهاجرت کرد.[۲۱]
۴- ملافاضل سکرانی :ملا فاضل السکرانی شاعر و ادیب عرب خوزستانی فرزند یعقوب سکرانی است که در بین مردم به ملا فاضل السکرانی با کنیهٔ «ابومهدی» مشهور است. وی همچنین به «عمید ابوذیه» و «امیر شعرای خوزستان» شهرت دارد. او معروف‌ترین و نامدارترین شاعر عرب خوزستان بود که در ماه محرم سال ۱۳۴۰ هجری قمری مصادف با سال ۱۳۰۲ هجری شمسی در شهر شادگان به دنیا آمد. سکرانی در سال‌های پایانی عمرش توسط بسیاری از انجمن‌های شعر مشهور در خارج از کشور دعوت شد اما به دلیل کهولت سن موفق به شرکت در این همایش‌ها نشد. چند سال پیش از مرگش نیز، مؤسسه فرهنگی هنری «المعلم» در اهواز مراسم تقدیر از این شاعر را برگزار کرد و جایزه دو سالانه «عیلام» را به او اختصاص داد. وی از بزرگان شعر شعبی استان خوزستان به شمار می‌آید و شهرت وی از مرزهای ایران گذشته و در آن سوی مرزها هم‌تراز با بزرگان شعر شعبی عربی از ایشان یاد می‌شود. سکرانی به «عمید ابوذیه» شهرت گرفته است. ملافاضل سکرانی در شامگاه شنبه ۲۸ دی ۱۳۹۲ همزمان با شب ولادت پیامبر اکرم اسلام ص به علت کهولت سن درگذشت.
اماکن زیارتی و تفریحی و گردشگری شهرستان شادگان
قدمگاه حضرت ابالفضل العباس (ع) ، مزار عباس الدوایر، امامزاده علی بن الحسین، مزار علویه زهرا، مزار سید صباح، مزار سید علی، مزار سید رمضان، (خطوه العباس (س)به زبان محلی)
تالاب بین‌المللی شادگان، اردوگاه دارخوین، پارک شهر بازی، پارک دولت، پارک ملت، پارک سید محمود موسوی نیا، پارک جزیره، پارک شقایق، اسکله خور دورق، اسکله بندر شادگان (ابوخضیر)
• فهرست روستاهای شهرستان شادگان
آبشار
آلبوبولک -عنایتی بالا--عنایتی پایین-عنایتی وسط-نهرگبین علیا-نهرگبین سفلی-نهرحمود-نهرحسین-نهرجدید-نهرمسیر-نهررحمه-نهرشناوه-نهرسلطان-نهروصله-سعدی-یوبه
بوزی
آلبوبندر-عمه-اصیفر-بوستان حنظل-بوزی بالا-بوزی سیف-چلبان-دیمه داغر-دیمه یعقوب-فلت-فرهانی-گاهن شوامل-غرگانه-حدبه-حسین بگی-جهانگیری علیا-جهانگیری سفلی-خمس-خوینس-مدینه-محروگی علیا-محروگی سفلی-مکینه ابراهیم-منگوشی-نهردلی-نهرجراح-نهرمسلم-نهرشهاب-نهرشیخ-قره‌خان علیا-قره‌خان سفلی-قطرانی علیایک-قطرانی سفلی یک-قطرانی وسطی-صفرامقدم-سکران-شبیلی-شاخه غانم-شاخه سفلی-شاروخیه-شبیشه-سوده علیا-سوده سفلی
دارخوین
ابوصخر-عچرشیه بزرگ -علم‌آباد مهندس -علوان -دابوهیه -دریسیه علیا -دریسیه سفلی -دریسیه وسطی -دارخوین -کاظمی خلف-مکنیه صلاحاویه-مسعودی
مسعودی آل‌صفر-مسعودی دو -نثاره بزرگ -نثاره کوچک-ام‌الغزلان -ام‌الحجار -صفحه-صلاحاویه -سلمانیه-سگاره -شاخت الخان -شاخت الخان دو-شاخت الخان سه-وسطانیه دو -وسطانیه یک -یوخان
حسینی
آلبوحصار-آلبونعیم-آلبوعبید-آلبوشهباز-اربیحات-بحاث-بریجع-چومه توپچی مسجد-چومه خزعلیه-چومه کوچک-چومه سیدعلوان-دیمه کوچک-عگله-گرگرسفلی
غرابی-غریبه-حسینی-جعفری شبیشی-جفال بالا-خشاب-خزعلیه-کوت هاشم-منصوره کنین-منصوره ماضی-منصوره علیا-منصوره سادات-مزرعاوی-میلان-محمدی
نهرابن عربید-نهرابن ناصر سفلی-نهرسید-صباهیه-صفایی-صفرا-سویمه-شاخه جدید-شاخه مبادری-شاوی-صوفیه-زبیده
جفال
ابوعرابید-ابوسدره-ابوشلوگ-آلبوسوادی-املحه-عطیه-بدرانی-بنوار-بیت عاشور-بیت عبید-بیت سیدصویلح-بیت شرهان-درویشی-امام سه-ایشان-فرغ زایر-گرمه
جابری-جفال-جغال عویه-جغال خوایه-کفیشه-مالکی-معامره-مصفا-نهرخواف-نهرصالح-ام‌الصخر-شاه ولی-شاخه آلبوشهباز-شبیشی بزرگ-شبیشی کوچک-صبخیه
ذیل
شهر خنافره
گرمه خروسی-گیداری-غیاضی-خروسی شمالی-ناصری-قریه شاوردی-رگبه-شهرک منتظری
عبودی-آلبوجنام-فیه شاوردی-حدبه-خروسی جنوبی-منصوری-سالمی-سراخیه-شاوردی