یکی از علل عقب ماندگی افتادگی ذهنی نوزادان است که به راحتی قابل پیشگیری می باشد.
تیرویید غده کوچکی است که درجلوی گردن قرار دارد و وظیفه تولید و ترشح ماده ای بنام تیروکسین است. هورمون تیروکسین در سوخت و ساز سلول های مختلف و رشد و نمو بدن دخالت دارد. هورمون تیروکسین در رشد و تکامل مغز بسیار مهم و ضروری است. اگر به هر دلیلی این هورمون در بدن تولید نشود و یا تولید آن کم و یا غیر طبیعی باشد، عوارض مختلفی در بدن پدیدار می گردد. همچنین کمبود این هورمون در بدن نوزاد و یا عملکرد غیر طبیعی آن بیماری کم کاری تیرویید را بوجود می آورد.
عوامل مستعد کننده کم کاری تیرویید نوزادان :
- کمبود شدید ید
- نارس بودن نوزاد
- ازدیاد ید (به طورکلی نوزادان ممکن است به طور مستقیم وغیر مستقیم درمعرض ید زیاد قرار گیرند)
- مصرف موضعی بتادین بر روی پوست و مخاط مادران در دوران بارداری
- استفاده از ماده حاجب که حاوی مقادیر زیاد ید است
- استفاده از داروهای حاوی ید زیاد مانند شربت اکسپکتورانت (خلط آور)
مهم ترین علائم بیماری :
1- یرقان طولانی مدت
2- مک زدن ضعیف سینه مادر
3- کبودی در انگشتان دست و پا
4- کاهش دفعات دفع مدفوع
5- یبوست
6- خشکی پوست
7- زبان بزرگ و صدای گریه خشن
8- کاهش فعالیت های نوزاد
عوارض بیماری :
عقب ماندگی ذهنی، کوتاهی قد، کاهش شنوایی، اختلال در یادگیری و کاهش بهره هوشی
تشخیص: نوزادان مبتلا به بیمار کم کاری تیرویید ممکن است هنگام تولد ظاهرکاملا طبیعی داشته باشند. اما به تدریج علائم بیماری بروزمی کند و زمانی تشخیص داده می شود، که دیگر خیلی دیر است و نوزاد دچار درجاتی از عقب ماندگی ذهنی شده است. تنها راه تشخیص زود هنگام بیماری کم کاری تیرویید انجام به موقع غربالگری نوزادان در روزهای 5-3 تولد می باشد.
چند نکته مهم :
- انجام غربالگری درکلیه نوزادان ضروری است.
- بهترین زمان نمونه گیری از پاشنه پا نوزاد 5-3 روزگی تولد است ( 72 ساعت بعد از زایمان)
- نوزادان نارس باید 3 بار غربالگری شوند 5-3 روز، هفته ششم، هفته دهم
- نوزادانی که آزمایش اول آنان بین 9/9 تا 5 بوده، سابقه بستری در بیمارستان، کم وزن (زیر 2500)، وزن بیش از 4 کیلوگرم، سابقه دریافت خون، سابقه مصرف داروهای خاص مثل دوپامین دارند باید 2 بارغربالگری شوند.